قابلیت پهلوگیری همزمان 8فروند لنج و شناور فلزی در اسکله بهمن قشم /ظرفیت گمرک بهمن افزایش می یابد

ایرج اعتمادی: هرمز امیری مدیرکل گمرک و ترانزیت سازمان منطقه آزاد قشم دارای مدرک کارشناسی ارشد و دانشجوی دكتری مدیریت بازرگانی است که از سال گذشته تاکنون مدیریت این نقطه حساس و استراتژیک سازمان منطقه آزاد قشم را به عهده دارد. در این مصاحبه از وضعیت تخلیه بار در اسکله بهمن تا ساز و کارهای واردات و صادرات در منطقه آزاد قشم از او می‌پرسیم، همچنین نقش اسکله کاوه در توسعه جزیره‌ی قشم تا ماموریت‌ها و اهداف گمرک، چگونگی ورود و خروج کالاها در این مصاحبه دنبال می‌کنیم.

امیری از سال 1375 تاکنون در پست‌های متعددی در سازمان منطقه آزاد قشم کار کرده و تجربه‌های زیادی اندوخته است؛ از ارزیاب گمرك مسافری، گرفته تا كارشناس مسئول سیاحتی، رئیس دفتر حوزه مدیر عامل، دبیر شورای معاونان، مدیر بازرگانی و اصناف سازمان منطقه آزاد، مدیر صنایع، مدیر بنادر، مدیر امور درگهان، رئیس كمیته بازرگانی ستاد تسهیلات سفرهای نوروزی قشم، تا مدیر گمرك؛ از جمله پست‌هایی بوده که امیری در 21 سال گذشته در این سازمان داشته است.

به عنوان اولین سوال از او می‌پرسم چه وظایف و ماموریت‌هایی برای گمرك سازمان منطقه آزاد قشم تعریف شده است؟

بررسی وضع تجارت منطقه آزاد قشم و برنامه‌ریزی لازم در تجدید و یا توسعه روابط بازرگانی با توجه به سیاست‌های كلی سازمان به‌طور اعم، و تجار خارجی به طور خاص، و حضور و فعالیت مستمر در كمیسیون‌های مشترك تجاری و صنعتی و نمایشگاه‌ها و نظارت بر اجرای مفاد مادتین قانون و آیین‌نامه اجرایی و دستورالعمل‌های مناطق آزاد تجاری و صنعتی در رابطه با صادرات و واردات كالا و قراردادهای بازرگانی و موافقت‌نامه‌های پایاپای بین سازمان منطقه آزاد قشم و طرف قرارداد با سازمان و ارائه پیشنهاد لازم جهت تعیین نرخ تعرفه‌های گمركی و تنظیم حجم صادرات و واردات و نظارت بر اعمال مقررات گمركی درباره ممنوعیت‌ها و معافیت‌ها؛ از جمله این وظایف و ماموریت‌هاست.

در همین ابتدا بفرمایید تفاوت گمرك سازمان با گمرك جمهوری اسلامی ایران مستقر در قشم چیست؟ آیا تداخل ماموریتی پیش نمی‌آید؟ گمرك ایران چه ماموریت‌ها و وظایفی دارد؟

بر اساس مقررات صادرات، واردات و امور گمركی مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1373 كنترل و نظارت بر ورود و صدور كالا از مناطق آزاد به سایر كشورها توسط گمرك سازمان بر مبنای این مقررات و دستورالعمل‌های اجرایی مربوطه انجام می‌شود. كنترل و نظارت بر ورود و صدور كالا از مناطق آزاد به سایر نقاط كشور توسط گمرك جمهوری اسلامی ایران مستقر در هر منطقه صورت می‌گیرد؛ بر اساس شرایط كاری فی‌مابین تعاملات لازم بر قرار می‌باشد.

بفرمایید گمرك منطقه آزاد دارای چه نوع چارت تشكیلاتی و سازمانی است؟ چه زیر مجموعه‌هایی دارد؟

گمرك سازمان بر اساس چارت و تشكیلات سازمانی زیر مجموعه معاونت اقتصادی و سرمایه‌گذاری منطقه آزاد قشم می‌باشد و با توجه به بعد مسافت و وجود زیر ساخت‌های سازمان دارای دو گمرك مستقل و یك واحد  شامل گمرك بهمن و كاوه و گمرك خارجی مستقر در فرودگاه بین‌المللی قشم می‌باشد كه هر كدام مستقلاً و زیر نظر مدیریت گمرك سازمان انجام وظیفه می‌نمایند. در گمرك بهمن و كاوه واحدهایی شامل صدور مجوز - واحد كنترل درآمد امور مالی مستقر در گمرك سازمان - تطبیق اسناد – سرویس ارزیابی- بارشماری – درب خروج- انبار – بازبینی – بایگانی اسناد تجاری كه در گمرك بهمن مستقر می‌باشد و همچنین اداره برگ سبز هم در حوزه كارآیی این مدیریت می‌باشد.

از برگ سبز برای ما بگویید، امروز برگ سبز در چه شرایطی صادر می شود و چه کارایی می تواند داشته باشد؟

طبق ماده 13 مقررات صادرات، واردات و امور گمرکی مناطق آزاد تجاری- صنعتی کالای همراه مسافرانی که قصد دارند از منطقه خارج و به سایر نقاط کشور سفر نمایند مشمول مقررات عمومی صادرات و واردات کشور خواهد بود، بنا به تشخیص گمرک جمهوری اسلامی ایران مستقر در قشم در صورت نیاز به استفاده مسافرین از معافیت برگ سبز به میزان 80 دلار سازمان با صدور برگ سبز مسافری با شرایط صدور برای هر نفر فقط یک‌بار در سال امکان پذیر خواهد بود.

لطفا از عملكرد دوره مدیریت‌تان در گمرك سازمان منطقه آزاد قشم برای ما بگویید؟

بنا به دستور مدیر عامل محترم سازمان و اعلام خط‌مشی در راستای اجرای اهداف سازمان جهت بالا بردن خدمات‌دهی و افزایش سطح كیفی، نسبت به آموزش پرسنل اقدام شد؛ و با توجه به ضرورت پرورش نیروهای متعهد و با انگیزه جهت یادگیری و از انحصاری درآمدن كارها و جلوگیری از فساد اداری اقدامات خوبی در زمینه جانشین‌پروری به‌عمل آمد؛ در این ارتباط كارگروه درآمدهای پایدار، در گمرك سازمان تشكیل كه نسبت به مطالبات سازمان پرونده های مربوطه بررسی و وصول شد و به‌منظور ارتقاء سلامت اداری و تكریم ارباب رجوع مراحل مختلف گردش كار و رویه‌های گمركی در اختیار مراجعین قرار گرفت. هر ساله به‌دلیل شرایط گرمای هوا گمرك سازمان در دو شیفت كاری انجام وظیفه می‌نمود كه با بررسی‌های به‌عمل آمده و جهت بالا بردن سرعت خدمات‌دهی به تجار و بازرگانان و تولیدكنندگان، اقدام به یك‌سره نمودن واحدهای انبار – درب خروج – باسكول – تطبیق اسناد و صدور مجوز گردید كه در سال 95 به میزان 225 هزار نفر ساعت نیرو اقدام شد و با افزایش تقاضای واردات و صادرات نسبت به بررسی و انتخاب و ساماندهی سایت پسكرانه و كانتینر یارد و ایجاد باسكول جدید جهت استقرار كامیون‌ها و كانتینرها و همچنین تعمیر و بازسازی انبارهای خنك در گمرك بهمن در دستور كار گمرك سازمان و معاونت عمرانی قرار گرفت و با توجه به تقاضای واردكنندگان كالا، پیگیر ایجاد گمرك مستقل در فرودگاه بین‌المللی قشم می‌باشیم.

عملكرد گمرك سازمان در سال 1395

-         افزایش 13 درصدی درآمد گمرك سازمان از طریق ارائه خدمات امور گمركی؛

-         افزایش 11 درصدی تعداد صدور مجوز به میزان 10884 فقره؛

-         افزایش 115 درصدی تعداد صدور مجوز صادرات و صادرات مجدد به میزان 174 فقره؛

-         افزایش 22 درصدی تعداد صدور مجوز مرجوعی به میزان 104 فقره؛

-         افزایش 36 درصدی تعداد فروش برگ سبز به میزان 77490 فقره؛

-         افزایش 127 درصدی و ورود كانتینر به تعداد 3865 تی یو شناورهای فلزی وارد گمرك بهمن گردیده كه تعداد 3780 تی یو از آن در گمرك منطقه آزاد قشم ترخیص شده است؛

-         ارزیابی مسافرین ورودی و خروجی به بندر خصب كشور عمان به تعداد 1582 نفر.

این روزها وضعیت پهلوگیری لنج ها در اسکله بهمن چگونه است؟

در سنوات گذشته به‌دلیل عدم دسترسی گمرك سازمان به كل بخش بارانداز گمرك بهمن امكان پهلوگیری 3 فروند شناور چوبی امكان‌پذیر بود كه با توجه به در اختیار گرفتن كل بارانداز اسكله، در حال حاضر امكان پهلودهی 5 فروند لنج و یك فروند شناور فلزی وجود دارد که با تمهیدات به‌عمل آمده حداكثر مدت زمان انتظار بطور میانگین 24 الی 48 ساعت می‌باشد؛ در صورت اجرای طرح توسعه اسكله و  تحویل بخش جدید در حال احداث، امكان پهلوگیری 8 فروند مقدور خواهد بود. در گمرك كاوه نیز عملیات تخلیه و بارگیری صورت می‌پذیرد.

چه نوع كشتی‌هایی در حال حاضر در اسكله تحت نظر شما پهلو می‌گیرند؟

شناورهای چوبی و فلزی، با توجه به ماموریت تعریف شده برای گمرك سازمان شناورهایی كه كالاهای ورودی و خروجی سایر كشورها را حمل می‌نمایند زیر نظر گمرك سازمان فعالیت می‌کنند و با افزایش تقاضای انتقال كالا به صورت ترانس شیپ برای اولین بار شناور 2000 تنی در سال95 در بندر بهمن پهلو گرفت.

وضعیت تخلیه بار در اسکله چگونه است؟

از آنجائی‌كه تخلیه كالا در گمرك بهمن به صورت سنتی انجام می‌شود جهت برون‌رفت از حالت سنتی به مكانیزه، گمرك سازمان جهت تشویق تجار و بازرگانان نسبت به حمل كانتینری، به میزان 10 درصد تخفیف در عوارض قائل شده است؛ ولی در گمرك كاوه به‌صورت مكانیزه انجام می‌گیرد.

لطفا از ماموریت‌ها، اختیارات و وظایف اسکله کاوه برای ما بگویید و اینکه این اسکله چه نقشی در توسعه جزیره دارد؟

براساس تبصره ماده 17 مقررات صادرات، واردات و امور گمرکی مناطق آزاد تجاری- صنعتی نظارت بر ورود و خروج کالا از منطقه به سایر کشورها در اسکله کاوه انجام می‌گردد و در صورت برقراری خطوط کشتیرانی بین‌المللی امکان تخلیه و بارگیری در حال حاضر مهیا می‌باشد و از آنجائی‌که مناطق آزاد فاقد بروکراسی‌های مازاد نسبت به قوانین سرزمینی هستند، امکان توسعه  و رونق کار به مراتب بیشتر از سرزمین اصلی خواهد بود. با توجه به استقرار اسکله کاوه در نقطه جغرافیایی جزیره و امکان پهلودهی شناورهای بزرگ حامل کالا و سهولت دسترسی به خاک سرزمینی از طریق بندر لافت، نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی و اشتغال در جزیره خواهد داشت.

بیشتر چه نوع محموله‌هایی وارد قشم می‌شوند؟

با افزایش ساخت مجتمع‌های تجاری در سطح جزیره و تقاضای واردكنندگان كالا عمدتاً كالاهای وارده شامل كالاهای مصرفی جزیره یا تجاری همراه مسافر می‌باشد و یا مواد اولیه شركت‌های تولیدی كه در قشم فعال هستند.

ورود چه نوع محموله‌ها یا اجناس در گمرك منطقه آزاد ممنوع است؟

بر اساس ماده 2 قانون مقررات صادرات و واردات و امور گمركی مناطق آزاد تجاری صنعتی ورود هر نوع كالا به هر یك از مناطق آزاد مجاز بوده به استثنای كالاهایی كه به موجب شرع مقدس اسلام یا قوانین كشور كه در آن مناطق آزاد تصریح شده باشد ممنوع یا بر اساس مقررات ویژه منطقه آزاد غیر مجاز می‌شود؛ همچنین ورود كالا با مبداء ساخت اسرائیل به منطقه ممنوع است.

شایعاتی مبنی بر ورود قاچاق از طریق گمرك مناطق آزاد تا چه حد صحت دارد؟ آیا سازو كار ها و شفافیتی برای عدم ورود این نوع كالاها در مناطق آزاد به ویژه قشم وجود دارد؟

با توجه به مسئولیت تعریف شده در قانون چگونگی تشكیل مناطق آزاد تجاری صنعتی، گمركات مناطق آزاد مجری مقررات صادرات و واردات از سایر كشورها به داخل منطقه هستند و خروج آن به سرزمین اصلی تابع مقررات عمومی صادرات و واردات داخل كشور بر عهده گمرك جمهوری اسلامی ایران می‌باشد كه مناطق آزاد در آن هیچ‌گونه نقشی ندارند.

آیا با اطمینان می‌توانید بگویید هیچ نوع كالای غیر مجاز اعم از تاریخ مصرف گذشته یا تقلبی وارد قشم نمی‌شود؟

بر اساس دستورالعمل‌های اجرایی سازمان ورود هرگونه كالا تحت هر یك از رویه های گمركی شامل: واردات و صادرات و بار ملوانی و... در صورت داشتن شرایط استاندارد اجباری پس از تایید اداره كل نظارت بر ضوابط بهداشت انسانی و استاندارد قشم اقدامات لازم جهت ترخیص كالا به‌عمل می‌آید.

با وجود این، بعضا در بازار شاهد اجناس تقلبی هستیم كه از برندهای معتبر كپی‌برداری شده است، چه راه‌های پیش‌گیرانه‌ای در سازوكار اداری برای برخورد با این نوع كالاها دیده می‌شود؟ آیا اداره خاصی وجود دارد كه بر این نوع كالاها و برندها نظارت كند؟

با توجه به وسعت جزیره قشم و داشتن مرز دریایی با كشورهای حاشیه خلیج فارس امكان ورود كالا از مبادی غیر مجاز دور از تصور نخواهد بود، ضمناً برای هرگونه كالای غیر مجاز امكان ترخیص در گمرك سازمان مقدور نمی‌باشد و سایر دستگاه‌ها و ارگان‌های مربوطه باید نظارت لازم را به‌عمل آورند.

در دوره مدیریت مهندس مومنی در سازمان منطقه آزاد چه تحولاتی در گمرك ایجاد شده است؟

بنابر دستور جناب آقای مهندس مومنی یكی از وظایف گمرك در جهت تكریم ارباب رجوع با هدف روان‌سازی رویه‌های گمركی جهت پیشبرد نظام سلامت اداری پس از برگزاری جلسات متعدد كمیته فنی و امور گمركی بیش از 90% رویه‌ها بازنگری و نقاط ضعف‌های مربوطه بررسی و شفاف‌سازی شد. در مباحث ورود كالا به سرزمین اصلی، از طریق مصوبه 15% كالا به‌دلیل انجام تمامی مراحل آن در گمرك جمهوری اسلامی مستقر در قشم، روند كاری اضافه در گمرك سازمان با حذف و كاهش فرآیند كاری با كم‌ترین تشریفات و زمان و با یك‌سره شدن درب خروج گمرك بهمن از ساعت 7 صبح لغایت 24 عملیات ورود و خروج كالاهای تجاری میسر شده است. در حال حاضر با دستور جناب مهندس مومنی و تاكید بر افزایش فضای تجاری در گمرك نسبت به ساخت اسكله و بارانداز اقدامات مهمی صورت گرفته است، در آینده نزدیك پس از تحویل پیمانكار به ظرفیت گمرك بهمن افزوده خواهد شد. همچنین مكانی برای استراحت رانندگان و خدمات دادن به بازرگانان و تجار و تكریم ارباب رجوع افتتاح شده است.

این عملیات از چه زمانی شروع شده و کی به اتمام خواهد رسید؟ و چگونه امکان پهلوگیری تعداد بیشتری از شناورها امکانپذیر خواهد شد؟

این عملیات از سال گذشته شروع شده و فاز اول آن قرار است تا مهرماه سالجاری آماده شود؛ در ارتباط با پهلوگیری شناورها، با لایه روبی که در حال انجام است عمق حوضچه تا هشت یا نه متر افزایش می یابد و شناورهایی با تناژ 8تا10هزار تن می توانند پهلوگیری کنند.

لطفاً بفرمایید درآمدهای گمرك منطقه آزاد از چه راه هایی تامین می شود؟

دریافت عوارض، خدمات و انبارداری

در حال حاضر چه نوع اتومبیل‌هایی اجازه ورود به قشم دارند؟

بر اساس آخرین مصوبه اصلاحی هیات محترم وزیران ورود خودروهای سواری (سواری – سواری استیشن و سواری كار) مستعمل و یا که از زمان ساخت آن بیش از یك‌سال نگذشته باشد به شرط سالم بودن به مناطق آزاد مجاز می‌باشد.

یعنی هر نوع خودرو سواری صرفنظر از نوع خودرو و کشور سازنده اجازه ورود دارند؟

با توجه به بیانات مقام معظم رهبری در سال گذشته ورود خودروهای ساخت کشور آمریکا به سایر نقاط کشور و مناطق آزاد تجاری صنعتی ممنوع اعلام گردیده و در منطقه آزاد قشم نیز سازوکارهای لازم جهت جلوگیری از ترخیص آن صورت گرفته است، ضمناً در خصوص نوع خودرو و مشخصات فنی هیچ‌گونه محدودیتی وجود ندارند.

تعرفه‌های گمركی اتومبیل‌ها بر چه اساسی محاسبه می‌شوند؟ در حال حاضر چگونه است؟

عوارض ورود خودروهای سواری شخصی مدل سال با حداقل عوارض صورت می‌پذیرد و برای وسایط نقلیه عمومی و تاكسی معاف از عوارض می باشد.

منظورتان از حداقل عوارض چیست؟ مبلغ عوارض بر چه مبنایی محاسبه می‌شود؟

نحوه ارزش گذاری در گمرک منطقه آزاد قشم براساس ساخت کشورهای آسیایی و اروپایی سنجش شده و با نرخ عوارض برای اتومبیل‌های سواری 4 و 6 درصد در نظر گرفته می‌شود.

ارزش گذاری کالاهای وارده بر چه مبنایی است؟

ارزش گذاری کالاهای وارده بر اساس بهای سیف کالا در نظر گرفته می شود

دیگه خیلی تخصصی شد، مراد  از سیف کالا چیست؟

منظور از بهای سیف، قیمت کالا به اضافه هزینه حمل و بیمه است.

در بحث صادرات بفرمایید بیشترین صادرات از طریق گمرك شامل چه نوع صنایع و كالاهایی است؟

صدور كالاهای تولیدی منطقه آزاد قشم؛ صادرات این کالاها با تایید اداره كل صنعت و معدن و تجارت قشم با كم‌ترین تشریفات و زمان ممكن و معاف از عوارض انجام می شود. در صورت تمایل، صادرات كالاهای ایرانی نیز پس از انجام تشریفات گمركی و تایید از سوی گمرك جمهوری اسلامی مستقر در قشم، از امكانات گمركی منطقه آزاد قشم استفاده خواهد شد.

صادرات بیشتر از طریق بخش‌های دولتی انجام می‌شود یا خصوصی؟ بیشتر شامل چه كالاهایی است؟

صادرات از گمرك منطقه آزاد قشم توسط بخش خصوصی انجام می‌شود و كالاهای تولیدی منطقه آزاد قشم شامل سیمان – سیگار – كلینگر – سرب – روغن – شناورهای چوبی – فلزی – ماهی خشك – لوله های سوپر پایپ می‌باشد.

بازرگانان برای وارد كردن كالا دارای مجوزهای خاصی باید باشند یا هر كسی می‌تواند كالا وارد كند؟

واردكنندگان كالا به منطقه آزاد قشم از سایر مناطق آزاد و كشورهای دیگر ملزم به دریافت كارت بازرگانی منطقه آزاد قشم بوده و در صورت دریافت كارت، امكان استفاده از هر یك از رویه‌های گمركی مقدور می‌باشد.

یک فرد چگونه و تحت چه شرایطی می‌تواند اقدام به درخواست و صدور کارت بازرگانی کند؟

بنابر ماده 13 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی مصوب 1372 اشخاص حقیقی و حقوقی که در منطقه به انواع فعالیت‌های اقتصادی اشتغال دارند نسبت به هر نوع پرداخت مالیات بر درآمد و دارایی موضوع قانون مالیات‌های مستقیم معاف خواهند بود و پس از انقضای بیست سال تابع مقررات مالیاتی خواهند بود كه این موضوع یكی از فوریت‌های ایجاد مناطق آزاد نسبت به قوانین و مقررات سرزمینی می‌باشد، لذا به همین منظور فعالین اقتصادی دارای کارت بازرگانی از این موضوع مستثنی نبوده و ابتدا مستلزم دریافت مجوز فعالیت اقتصادی و سرمایه‌گذاری از منطقه آزاد می‌باشند و پس از طی سیر مراحل قانونی و دریافت کارت بازرگانی منطقه آزاد قشم، امکان استفاده از سایر رویه‌های گمرکی مقدور می‌باشد.

می‌توانید بگویید بیشترین كالاهای ورودی از چه كشورهایی است؟

بیشترین كالاهای ورودی از كشورهای چین – امارات – تركیه – تایلند – ویتنام – هند – پاكستان – اتحادیه اروپا می‌باشند.

در بحث صادرات چطور؟ شامل چه كشورهایی می‌شود؟

كشورهای حوزه خلیج فارس، آفریقا، اروپا و كشورهای آسیای میانه

بار همراه مسافر به سرزمین اصلی را چگونه تعریف می‌کنید؟ یک مسافر چه مقدار کالا می‌تواند به عنوان بار  همراه از مبادی خروجی جزیره حمل کند؟

از آنجائی‌که این شرایط در اختیار گمرک جمهوری اسلامی ایران مستقر در هر منطقه می‌باشد براساس ماده 138 آئین نامه اجرایی قانون امور گمرکی مصوب سال 1390 –کالای همراه مسافر ورودی تا میزان هشتاد دلار (سالانه) از پرداخت حقوق ورودی معاف و مازاد برآن به شرط غیرتجاری بودن با اخذ حقوق گمرکی و دوبرابر سود بازرگانی قابل ترخیص می‌باشد و چنانچه کالای همراه مسافر جنبه تجاری نداشته باشد پس از انجام تشریفات گمرکی ترخیص می‌شود.

از شما تشکر می کنم از این که وقتتان را در اختیار ما گذاشتید، به عنوان سوال آخر می‌خواستم از وضعیت ته لنجی یا همان بارهای ملوانی در منطقه آزاد بپرسم؛

در گمرك منطقه آزاد بار ته لنجی به‌عنوان رویه بار ملوانی انجام می‌گردد و بر اساس مصوبه هیات محترم دولت از سال 1378 برای هر ملوان در سال به میزان 1500 دلار طی 6 سفر معافیت در نظر گرفته شده است كه در گمرك سازمان پس از اخذ مجوز از اداره كل نظارت بر ضوابط بهداشتی و انسانی و استاندارد قشم اجازه ترخیص بار ملوانی به شرط غیر تجاری بودن مقدور خواهد بود.

 روزنامه گامرون/هفته نامه صدف