قاچاق انسان؛ سکان به سمت دبی

شرق: به بهانه انتشار ترجمه انگلیسی کتاب «ایرج اعتمادی»، نویسنده و رمان‌نویس

روزنامه شرق، هشتم بهمن ۱۴۰۱، صفحه پنج؛ مهدی ده‌دار / روزنامه‌نگار و پژوهشگر توسعه پایدار

آنچه در این کتاب می‌خوانید تنها یک داستان خیال‌پردازانه خشک و خالی درباره شخصیت‌های غیرواقعی و ساختگی نیست؛ بلکه شامل روایت‌هایی واقعی و جنگنامه انسان‌های سوداگر در جدال با سرنوشتی محتوم با پذیرفتن ریسک عبور از منطقه ممنوعه مرزی است برای یک انتخاب سخت بین وضعیت صفر یا صد؛ یک‌سو، آوارگی حتمی درون سرزمینی ناشناخته بین کشور عمان با امارات جایی که نه راه پس می‌ماند و نه راه پیش. کتابThe Tragedy of Human Smuggling روایتی تمام عیار از تراژدی آوارگی انسان‌هایی رنج کشیده و در عین حال ملودرامی نوستالژیک از ابعاد کمتر رسانه‌ای شده زندگی برباد رفته گروهی از مردمان جنوب ایران است که در امواج اغواگرانه مهاجرت و سفر دریایی غیرقانونی به کشور امارات متحده عربی، گرفتار بحران هویت و سرگردانی درون مرزهای جغرافیای سیاسی می‌شوند که ریشه‌های مشترک فرهنگی اما نظام سبک زندگی متفاوتی دارد؛ پیام اخلاقی و مضمون کلی این رمان، نیازمند ادراک دقیق، غیرجانبدارانه و فهم درست مخاطبان جهانی از ۱۰ مفهوم انسانی جهانشمول است؛ «تراژدی مهاجران کار در قمار بزرگ زندگی؛ جدال دائمی با سرنوشت و جبر جغرافیایی برای بهتر زیستن»... آنچه در این کتاب می‌خوانید، روایت آدم‌هایی است در قرن بیست و یکم که برای تجربه کار و زندگی در اتوپیای شهروندان منطقه خاورمیانه، در جایی از تاریخ گم شدند؛ آن‌ها به قصد رسیدن به یک سرزمین رویایی سفری سوداگرانه را آغاز کردند اما نه به مقصد رسیدند و نه هیچ‌گاه به خانه برگشتند.ایرج اعتمادی خالق این کتاب داستانی، در سال ۱۹۷۱ میلادی در روستای دشتی از توابع منطقه لارستان (منطقه‌ای باستانی در جنوب ایران مشهورترین جغرافیای تجار و ثروتمندان مقیم کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس) در منطقه جنوب ایران متولد شد؛ او زندگی سخت و پر فراز و نشیبی را در کشور ایران و امارات متحده عربی از سر گذرانده است. این نویسنده و روزنامه‌نگار، از اینکه در دبی به عنوان یک اجنبی مطرود شناخته می‌شد، و در زادگاهش یعنی جنوب ایران به لحاظ جبر تاریخی و سیاسی، شهروند درجه دوم محسوب می‌شد، صبورانه ابعاد مختلف اینگونه سبک زندگی و پیامدهای مهاجرت‌پیشگی را در نوشته‌هایش بازنمایی کرده است. قاچاق انسان، امروز به عنوان یک پدیده اجتماعی در بسیاری از کشورهای جهان مورد توجه دولت‌ها قرار گرفته و برای کاهش آسیب‌های اجتماعی و پیشگیری از گسترش آن، همواره سیاست‌هایی از سوی دولت‌مردان و مجامع حقوق بشری اتخاذ می‌شود. در کشورهای مورد بحث این داستان یعنی ایران، عمان و امارات نیز با این پدیده به عنوان یک اقدام غیر قانونی برخورد می‌شود؛ اگرچه از سویی، نیاز و ناآگاهی قربانیان از مسیرهای غیرقانونی و از سوی دیگر نگاه غیرواقع‌بینانه دولت‌ها، در شکل‌گیری این پدیده اجتماعی موثر بوده است.اعتمادی قبل از اینکه به عنوان یک نویسنده شناخته شود، با گزارش‌ها، مصاحبه‌ها، تحلیل‌ها و یادداشت‌هایش به عنوان یک ژورنالیست منتقد و طرفدار توسعه پایدار جامعه محلی‌محور در بندرعباس و جزیره قشم، شهرت بسیاری دارد.فراتر از نبوغ ژورنالیستی و استعدادهای کم‌نظیر ایرج اعتمادی اما یک وجه دیگر این کنشگر فرهنگی و رسانه‌ای، مهارت روایت‌گری و داستان‌نویسی اوست؛ ایرج نگاهش را معطوف به منطقه‌ای در ایران کرده است که تا پیش از آن کمتر در ادبیات داستانی مورد توجه قرار گرفته بود. فضای مناطق جنوبی استان فارس و کرانه‌های ساحلی منطقه هرمزگان از جمله بندرعباس و جزیره قشم، فضایی بکر فرهنگی اقلیمی به عنوان بستر اصلی روایت داستان‌های اعتمادی است، او از جوامعی می‌نویسد که در بسیاری موارد مردمان این مناطق در طول تاریخ از سوی حکمرانان مرکزی و محلی مورد بی‌مهری واقع شده‌اند.ایرج به واسطه قلم توانمندش با روایت‌هایی نوستالژیک، خواندنی و جذاب از زندگی مردم جنوب ایران، دست به خلق رمان‌هایی رئالیستی زد که با نمایش عریان واقعیت‌های پیداوپنهان زندگی مردم، در واقع گنجینه‌ای از یک موزه انسان‌محور شامل فرهنگ عامه و آداب و رسوم فراموش‌شده را تداعی کرده که هر کدام از این ابعاد مردم‌نگارانه بسان قطعه‌ای از پازل و سکانس‌هایی ماندگار از فیلمی سینمایی، در کتاب‌هایش به نمایش گذاشته است.او در داستان‌هایش دغدغه هویت و کرامت انسانی را دارد، کاراکترهایی می‌آفریند که به جبر تاریخ از سوی اجتماع رانده شده‌اند و در هیچ جای این کره خاکی، وطن و زیستگاه امنی ندارند. شاید فشارهای ناشی از همین دغدغه‌مندی باعث شده تا اعتمادی به سمت روزنامه‌نگاری و آفرینش ادبی گرایش پیدا کند؛ او روایتگر رنج‌ها و منعکس‌کننده صدای مردمانی است که هویتشان، قرن‌هاست نادیده گرفته می‌شود. او در داستان‌ها و کتاب‌هایش، این موضوع فراگیر در منطقه‌ای خاص در جهان پرآشوب امروز را برای اولین بار، وارد ادبیات داستانی می‌کند و پیامدهای آن را به تصویر می‌کشد.اعتمادی در کتاب The Tragedy of Human Smuggling تراژدی قاچاق انسان به دبی» کابوس‌وارترین و تراژدیک‌ترین صحنه‌ها از سرگردانی شبانه کاراکترهایش در کوه‌های ساحلی عمان را به تصویر می‌کشد که برای برخورداری از کمترین حقوق اجتماعی و انسانی، قصد مهاجرت غیرقانونی از جزیره قشم و عبور از منطقه ممنوعه مرز دریایی ایران با امارات متحده عربی را دارند.از ایرج اعتمادی چندین رمان، داستان، و مجموعه نوشتارهای ژورنالیستی در ایران به چاپ رسیده که برخی از آثار او در جشنواره‌ها و محافل ادبی، جوایزی کسب کرده‌اند؛ از جمله متن فارسی و زبان اصلی همین کتاب ( The Tragedy of Human Smuggling)که در ایران به نام پسر ناخدا منتشر شده، تاکنون سه بار تجدید چاپ شده و در سال ۱۴۰۰ خورشیدی( ۲۰۲۱ میلادی)، از سوی خانه کتاب و ادبیات ایران، برنده جایزه کتاب سال استان هرمزگان در منطقه ساحلی جنوب ایران شده است.پیام پایانی این نوشتار را به جمله ای قصار از ایرج اعتمادی در مصاحبه‌ای با رسانه‌های جنوب ایران ارجاع می دهم که با بغضی فروخورده نسبت به زیست مهاجران کار و پدیده ویرانگر قاچاق انسان با زبانی شاعرانه چنین روایت کرده بود: «شاپرک‌ها، خانه‌ای در هیچ کجای این کره خاکی ندارند!»
About the worldview and literary works of Iraj Etemadi, the author of “The Tragedy of Human Smuggling”
What you read in this book is not merely a fictional story about unreal people. Rather it contains real narratives about warriors who fight their destiny by taking the risk of crossing the borders illegally. These people may find prosperity or may, on the contrary, get lost in an unknown place between Oman and Emirates, where they are between a rock and a hard place.
Human Smuggling is the tragedy of the sufferings of troubled people and, at the same time, a nostalgic melodrama of the difficult aspects of the lives of a group of people in the south of Iran that have hardly been reflected in media; people who are seduced to travel to the United Arab Emirates by sea illegally. However, they face an identity crisis and get lost in the political borders with common cultural roots yet different lifestyles. The story’s moral is the need for a profound and unbiased understanding of the ten universal human values by the international audience; “the tragedy of the migrant workers in the gamble of life; a constant battle with destiny and geographical determinism for a better life”…
What you read in this book is about people in the twenty-first century who get lost somewhere in history to live and work in the utopia of the Middle East. They start on a journey to dreamland but never reach their destination or return home ever again.
Iraj Etemadi, the writer of this novel, was born in 1971 in Dashti village, Larestan, south of Iran. He has had a difficult life in Iran and the United Arab Emirates. This author and journalist has perfectly reflected the consequences of immigration and different aspects of life when one is treated as an outcast in Dubai and is underprivileged in one’s home country with respect to historical and political determinism.
Human smuggling, as a global phenomenon, is the concern of many governments in the world, and politicians and human rights associations are always adopting policies to reduce its social harms and prevent its spread. This measure is illegal in Iran, Oman, and the Emirates, even though, on the one hand, the need and unawareness of the victims of the illegal path and the governments' unrealistic attitude, on the other hand, have played a role in the formation of this social phenomenon. Etemadi is known for his reports, interviews, analysis, and notes as a critic and an advocate of sustainable development in the locally based society of Bandarabbas and Qeshm Island. Another characteristic of this cultural and media activist, apart from his journalistic ingenuity, is his storytelling ability. Iraj takes notice of a region in Iran that was not previously captured enough in fiction. The southern regions of the Fars province and the coasts of the Hormozgan region, including Bandarabbas and Qeshm Island, are the main cultural and regional settings of Etemadi’s stories. He writes about societies that have been underprivileged in many cases during history and to whom not enough attention has been paid by the central and local authorities.
Iraj has written nostalgic and engaging realistic novels about the lives of people in the south of Iran. His works represent the realities of the people’s lives and are, in fact, treasuries of a human-oriented museum, including people’s forgotten culture and customs. In his books, different aspects of this ethnography are depicted like the pieces of a puzzle and memorable scenes of a movie. He deals with human identity and dignity in his stories and creates characters who have been rejected by society because of historical determinism and do not have a safe home anywhere on the planet. The pressures of these concerns may be why Etemadi is interested in journalism and literary creation. He speaks for people whose voices have not been heard in a long time. He is the first person to bring this pervasive issue to fiction and picture its consequences.
In “The Tragedy of Human Smuggling,” Etemadi portrays the most tragic scenes of the characters getting lost in the Coast Mountains of Oman. These characters intend to illegally migrate from Qeshm Island and cross the Iran–Oman Maritime Boundary to gain the least social and human rights. A number of novels, stories, and collections of journalistic writings by Iraj Etemadi have been published in Iran. Some of his works have won prizes in literary festivals. The Persian text of the present book (The Tragedy of Human Smuggling) which was published in Iran by the name of “The Captain’s son[1]” has been reprinted for three times and was awarded Hormozgan’s book of the year prize in the coastal region of the south of Iran by the Iranian Book and Literature Home in 2021. I would like to end this note by referring to a poetic sentence by Iraj Etemadi in his interview with the media of the south of Iran that he uttered with deep sadness regarding migrant workers’ lives and the destroying consequences of human smuggling: “There is no home for the moths on the planet earth!”

Mahdi Dehdar/ Journalist and Sustainable Development Researcher

[1]- پسر ناخدا